LICHT ZORGT VOOR VERBINDING

Verlichting was ooit niet veel meer dan een gloeilamp indraaien, een tl-lamp plaatsen en daarna schakelknoppen naast de deur installeren. Of dat nu in een kantorencomplex, parkeergarage, distributiecentrum of andere bedrijfsruimte was. Sinds 2012 behoort dat tot het verleden. Toen verbood de eu de fabricage van nieuwe gloeilampen. De laatste jaren hebben ledlampen (of halfgeleiders) die markt dan ook bijna volledig overgenomen. Led’s gaan veel langer mee en verbruiken maar een fractie van de stroom van een gloeilamp. Bovendien kun je verlichtingsarmaturen via sensoren aan internet (iot) koppelen. En dan komen er legio mogelijkheden bij; van energiebesparingen die in enkele jaren zijn terugverdiend tot koppeling aan gebouwbeheersystemen (gbs) die temperatuur, CO2-gehalte, luchtvochtigheid en de bezetting per ruimte van het complex meten, monitoren en sturen.

Van veerklem tot visualisatie

Een van de partijen die zich al sinds jaar en dag in de lichtmarkt beweegt, is Wago Kontakttechnik uit Minden (Noordrijn-Westfalen). Het Duitse familiebedrijf behoort tot de internationaal toonaangevende aanbieders van elektrische verbindings- en automatiseringstechniek en interface-elektronica. Op het gebied van veerklemtechnologie is het bedrijf wereldmarktleider.

‘Wij waren de eersten die de veerklemtechniek introduceerden’, zegt Gijs Knobbe, project manager building automation bij Wago Nederland. ‘Je kent vast wel de kroonsteentjes met schroefjes om elektriciteitsdraden te verbinden. Na verloop van tijd laten die schroefjes los en is de verbinding weg. Onze veerklemheeft dat opgelost. Dankzij de veerkracht kan de verbinding nooit losspringen. Alle concurrenten hebben de veerklem nu omarmd.’ Sinds 2016 is ook Wago met gebouwautomatisering aan de slag gegaan. Zo heeft de onderneming een veldbusonafhankelijk én programmeerbaar modulair io-systeem met verschillende functies op de markt gebracht die aan verschillende veldbusprotocollen en subsystemen (als Dali, knx en dmx) voor verlichting, zonwering, ventilatie en airco kunnen worden gekoppeld. Daarvoor heeft het bedrijf in eigen beheer hard- en software voor onder andere het Dali-lichtmanagementsysteem ontwikkeld. Met maximaal tien Dali 2.0 gecertificeerde Multi Master-modules (van 12 mm breed) kunnen tot 640 armaturen per controller flexibel worden aangestuurd. De exacte invulling van bedrading of draadloos is daarbij overigens afhankelijk van de lokale situatie. ‘Wat ons lichtmanagementsysteem uniek maakt,’ licht Knobbe toe, ‘is dat het geheel via elke browser valt te configureren, volledig html5 gebaseerd. Je kunt dus ook uit de voeten met Apple-apparatuur. Bovendien is het voor de eindgebruiker eenvoudig te bedienen door visualisatie via web-technieken en aanraakbare icoontjes op het scherm.’

Integratie

Voor de nabije toekomst ziet Knobbe drie tendensen: sterkere integratie met noodverlichting, dynamische verlichting en, via internet en sensoren, verlichting als informatieverzamelpunt. ‘Vroeger ging noodverlichting altijd via een separate veldbus’, zegt Knobbe, ‘nu hoeft dat niet meer en kan je noodverbinding via Dali monitoren en rapportages naar de gebouwbeheerder sturen. Dynamische verlichting zag je eerst alleen in meldkamers zonder daglicht, tegenwoordig tonen beheerders van kantoorgebouwen en scholen interesse terwijl het in verpleegtehuizen al bijna gebruikelijk is. Daar kan je, door met lichtkleur en -temperatuur te spelen, het gemoed en welzijn van bijvoorbeeld dementerende mensen positief beïnvloeden.’ De meest recente ontwikkeling die, op de langere termijn, volgens hem een vogelvlucht zal gaan nemen, is licht als verzamelpuntvan informatie. Sensoren die aan de cloud worden gehangen, zijn daarbij allesbepalend. ‘Dan ga je van praktisch sturen over naar kloksturing en inbraakpreventie die online en realtime veel meer functionaliteiten hebben waardoor veel grotere besparingen kunnen worden behaald. Zulke systemen zijn nu nog niet met bluetooth- en Dali-protocollen geïntegreerd en bestrijken slechts een klein deel van de markt.’

www.wago.com