Gasunie digitaliseert energienetwerk met AGMS

Het doel van de Nederlandse energietransitie is de overgang van fossiele naar hernieuwbare energiebronnen. Dit omvat het terugdringen van CO2-uitstoot, het verminderen van afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, het verhogen van duurzame energieproductie en het verbeteren van energie-efficiëntie. Gasunie speelt hierbij als grote energienetwerkbedrijf een cruciale rol.

Met een van Europa’s grootste gastransportnetwerken ontwikkelde Gasunie afgelopen decennia een wijdvertakt transportnetwerk van pijpleidingen en een grote opslagcapaciteit. Om dit netwerk aan te sturen ontwikkelde Gasunie eind jaren ’80 ook zijn eigen softwareplatform: Argos. De snel complexer wordende eisen aan het netwerk vereisten een nieuw softwareplatform.

De uitdaging
“Door de energietransitie gaan we naast aardgas steeds meer groengas, groene waterstof en LNG transporteren, en daarnaast transport van warmte en koolstofdioxide”, vertelt Georg Herder, IT Manager Energytransport van Gasunie. “Het nieuwe platform moet die veel complexere dynamiek gaan managen, en tegelijk ook een grote slag maken met automatisering, gebruikservaring en beveiliging.”

De samenwerking
Vanwege het evident cruciale belang van efficiënt en veilig gastransport stelt Gasunie zeer hoge eisen aan zijn toeleveranciers. Na een langdurige selectieprocedure kiest het Schneider Electric als producent van het nieuwe platform. “Schneider heeft een zeer solide track record op het gebied van digitale transformatie van dit soort systemen voor beheer van energienetwerken”, motiveert Herder.

“Bovendien ontwikkelde Schneider eerder al een vergelijkbaar systeem voor het managen van elektriciteitsnetwerken”, vervolgt hij. “Hun medewerkers brachten enorme expertise mee. De zeer hechte samenwerking tussen de teams van Gasunie en Schneider Electric, met regelmatig fysieke samenkomsten, zorgde voor een constructieve sfeer en een gedeeld gevoel van eigenaarschap.”

De uitgebreide set van standaard open interfaces biedt het systeem veel efficiënte mogelijkheden om te integreren met andere systemen. “Dat betekent onder meer dat processen die verschillende afdelingen of functies binnen het bedrijf overstijgen beter op elkaar afgestemd kunnen worden”, aldus Herder, “zodat we het gehele proces end-to-end zoveel mogelijk kunnen digitaliseren. De afgelopen zeven jaar hebben we die digitalisering steeds verder kunnen doorvoeren.”

Modern user interface met toegankelijke informatie
De nieuwe gebruikersinterface is zeer intuïtief en gebruiksvriendelijk. “Dat toont nu niet alleen de actuele situatie in het gasnetwerk”, vertelt Herder, “maar integreert deze met gedetailleerde achtergrondinformatie uit gekoppelde systemen, zoals geografische data, simulatie en technische documentatie. Dit helpt onze dispatchers enorm om direct de juiste context te zien.”

Zo zien de dispatchers nu bijvoorbeeld alle gasstromen (aardgas, groengas, waterstof, stikstof) in kleuren weergegeven, en krijgen ze doorlopend de laatste informatie over de fysieke infrastructuur.

“Inclusief zaken als wanddikte of maximale en minimale druk”, aldus Herder. “Dat is zeer praktisch, bijvoorbeeld als ze een leiding moeten afsluiten voor onderhoud.”

Sterk verbeterde samenwerking tussen alle betrokken experts
Veel verschillende experts werken dagelijks aan het managen, onderhouden, herstellen en uitbreiden van het gasnetwerk. Herder: “Zij werkten voorheen op meerdere, niet op elkaar aangesloten systemen. Het nieuwe AGMS-systeem brengt al die verschillende werelden, systemen en informatie samen, en maakt het veel makkelijker om in nauwe samenwerking complexe projecten uit te voeren.”

Verregaande automatisering van managementtaken
“Veel handelingen die dispatchers in het oude systeem handmatig moesten doen, kunnen nu worden geautomatiseerd””, vertelt Herder. “Dankzij de koppeling met verschillende andere systemen van de Gasunie kan het nieuwe AGMS-systeem nu ook veel benodigde informatie automatisch ophalen.” Dankzij data-analyse kan het platform in de toekomst ook steeds meer taken autonoom en proactief gaan uitvoeren.

Proactief management dankzij voorspellende data analyse
Door de datastromen uit sensoren en andere bronnen samen te voegen en te analyseren kan het AGMS platform tot 48 uur vooruit een nauwkeurig beeld geven van de situatie in het gasnetwerk. “Onze dispatchers kunnen daardoor steeds vaker proactief in actie komen”, aldus Herder. "In plaats van reactief te moeten handelen bij bijvoorbeeld te hoge druk of temperatuur.”

Door de analyse van historische gegevens, sensordata en de actuele weerdata kan het AGMS-systeem ook de vraag naar gas voorspellen. Herder:

“Op basis van die analyse geeft het systeem inzicht in bijvoorbeeld de meest kosteneffectieve momenten om middelen als compressie in te zetten. Omdat deze middelen veel energie verbruiken, kunnen we daarmee veel geld besparen.”

Simulatie van scenario's leidt tot waardevolle inzichten
Gebruikers van het AGMS-systeem kunnen binnenkort ook simulaties gaan toepassen om operationele keuzes te kunnen maken op basis van verschillende gesimuleerde scenario’s. “Daarnaast kunnen we ons beter voorbereiden op bijvoorbeeld gepland groot onderhoud of voorgenomen uitbreiding van het netwerk is gepland. Hiermee kunnen we ons onderhoud zo efficiënt mogelijk plannen.”

Herder: “Een andere toepassing is de zogenaamde ‘study mode’, waarin we bijvoorbeeld extreme kou en andere bijzondere situaties kunnen simuleren. Dit is zeer waardevol voor de training van dispatchers, die dat anders zelden meemaken. Mede dankzij deze functie en het sterk toegenomen gebruiksgemak kunnen we de opleidingstijd voor nieuwe dispatchers verkorten.”

Gasunie met nieuw AGMS systeem klaar voor de toekomst
Het nieuw AGMS-systeem stelt Gasunie in staat om veilig en efficiënt in te springen op de complexe eisen die de Nederlandse energietransitie stelt aan haar huidige en toekomstige transportnetwerken. “Het werk van onze medewerkers is prettiger, eenvoudiger en interessanter geworden”, aldus Herder.

“We hebben reeds routinematige taken kunnen automatiseren en verwachten dat we die lijn in de toekomst verder kunnen doortrekken, mede met de inzet van AI.”

Gasunie wil in 2045 klimaatneutraal zijn en netto geen extra emissies meer hebben. Met verschillende maatregelen faciliteert Gasunie tot en met 2030 al ruim 25 megaton CO2-reductie. Ook het nieuwe AGMS-systeem levert daar een belangrijke bijdrage aan.

www.se.com