Ondergrondse wateropslag voor datacenterkoeling en glastuinbouwgebruik

In het Agriport A7-gebied in Middenmeer (Noord-Holland) is een ondergrondse waterbank in gebruik genomen die regenwater opvangt, zuivert en opslaat met het doel het te gebruiken als koelwater voor datacenters en als gietwater voor glastuinbouw. Het systeem speelt in op zorgen rond drinkwaterverbruik door energie-intensieve koelprocessen en klimaatverandering die regen- en droogtepatronen beïnvloeden.

Waterbank-infrastructuur en werking
De waterbank is een ondergrondse opslagfaciliteit waarin regenwater van grote dakoppervlakken — voornamelijk van kassen en datacenters — wordt geïnfiltreerd in een watervoerende zandlaag op circa 30–50 meter diepte. De aanwezigheid van overliggende kleilagen beperkt het horizontale verlies van opgeslagen water, waardoor de aquifer een capaciteit heeft van ongeveer 500.000 kubieke meter.

Opgevangen regenwater wordt eerst mechanisch gefilterd om grof materiaal zoals stof en vogeluitwerpselen te verwijderen. Afhankelijk van de toepassing ondergaat het vervolgens aanvullende zuivering, bijvoorbeeld via een zandfilter en optioneel met een reverse-osmosesysteem (RO) om ionen, kalk en zout te verwijderen, zodat waterkwaliteit voldoet aan de strikte eisen van datacenterkoelsystemen.

De installatie kan op dit moment tot ongeveer 200 kubieke meter water per uur oppompen uit de ondergrondse watervoerende laag, waardoor jaarlijks duizenden kubieke meters beschikbaar zijn. De temperatuur van het opgeslagen water rond 12 graden Celsius is gunstig voor koeldoeleinden.

Relevantie voor datacenterkoeling en glastuinbouw
Datacenters gebruiken doorgaans adiabatische koelsystemen die lucht koelen waar mogelijk, maar bij buitentemperaturen boven circa 29 graden Celsius is aanvullend water nodig voor warmteafvoer. In eerdere jaren werden op hete dagen tientallen miljoenen liters drinkwater aangewend voor deze waterbehoefte, wat maatschappelijke druk veroorzaakte vanwege de schaarste van drinkwater in droge periodes. De waterbank biedt een alternatief door lokaal regenwater te hergebruiken en zo de vraag naar drinkwater voor koeling aanzienlijk te reduceren.

Naast datacenterkoeling voorziet het systeem glastuinbouwbedrijven van irrigatiewater tijdens droge perioden, wat bijdraagt aan de waterzekerheid in het gebied. Het collectieve model consolideert vraag en aanbod op gebiedsniveau en maakt het water-ecosysteem binnen Agriport A7 robuuster tegen seizoensvariaties.

Toepassing en implementatie
De waterbank is in de zomer van 2025 operationeel geworden. Vooralsnog levert het systeem alle benodigde koelwater aan een datacenter van Microsoft en bedient het twee glastuinbouwbedrijven; verdere aansluiting van extra datacenters is gepland na technische aanpassingen van de waterstromen.

In de ontwerpfilosofie is voorzien in redundantie en gebiedsbrede ringleidingen om continuïteit te waarborgen. De integratie van infiltratieputten — tot achttien in aantal volgens sommige lokale rapportages — verbetert de capaciteit om water tijdens natte perioden op te slaan en in droge perioden terug te leveren.

Impact op waterinfrastructuur en hulpbronnen
Gebruik van lokaal opgewerkt regenwater verlaagt de druk op drinkwaterdistributiesystemen en draagt bij aan het behoud van zoetwatervoorraden in de ondergrond. Door regenwater te bufferen in de aquifer wordt tevens de lokale zoetwaterbalans versterkt en verzilting in droge periodes afgeremd.

Het Agriport A7-project illustreert een praktische toepassing van een regionaal waterbank-concept binnen een “digital supply chain” gekoppeld aan fysiek watergebruik, waarin industriële vraagstukken rond waterzekerheid en duurzame koelwatervoorziening worden aangepakt door integratie van infrastructuur, zuiveringstechnologie en gebiedsvalidation.

Toekomstige stappen
De exploitatie van de waterbank zal worden opgeschaald door verder vullen van de ondergrondse bel en technisch optimaliseren van puttenvelden. Mogelijke uitbreiding met aanvullende opslagvelden is voorzien om hydraulische efficiëntie te vergroten en meer gebruikers aan te sluiten.

www.wateralliance.nl